englishdeutschfrançaisespañolnederlands
Ginkgo biloba
COR's GINKGO PAGES
indexnaamgeschiedenisfossielenboomvermeerderinggebruikbonsaikunstwaarnieuws
linksliteratuurfoto'sfaqphoto specialawardszoeken-sitemapblog-forumtwitter
leaf

leafDe boom

Dit deel gaat over:

Classificatie|Vorm|Hout|Bladeren|Cultuur|Het planten|Geslacht|Bonsai|Cultivars
+ videos

Classificatie
 
Tijdens het tijdperk van de dinosauriërs waren er op aarde veel zaadplanten, de naaktzadigen (gymnospermen). De zaden van deze planten zijn niet omsloten door een vruchtbeginsel en zijn meestal eenhuizig. De Ginkgo is echter tweehuizig, er zijn manlijke en vrouwelijke bomen.

De Ginkgo en de Cycaden zijn de enige nog levende zaadproducerende planten die bewegend sperma hebben.

De Ginkgo wordt vaak gezien als conifeer omdat hij daar meer aan verwant is dan aan andere naaktzadigen. Het is echter geen conifeer maar ook geen loofboom en neemt daarom een unieke positie in. 
De Ginkgoboom is de enige nog levende tussenvorm tussen de lagere en de hogere planten, tussen de varens en de coniferen.

Door zijn unieke positie is voor de Ginkgo een aparte klasse benoemd, Ginkgophyta (of Ginkgopsida). 
Deze bestaat uit de orde Ginkgoales (Engler 1898), familie Ginkgoaceae (Engler 1897), geslacht Ginkgo. Er zijn twee uitgestorven soorten: Ginkgoites en Baiera. 

De enige nog levende vertegenwoordiger van de orde Ginkgoales is de Ginkgo biloba.

Hortus Leiden (photo Cor Kwant)
Leiden, Hortus Botanicus, 1785

Vorm

De Ginkgo kan 30-40 meter hoog worden en 9 meter breed met een stamomvang van ongeveer 4 meter. Hij is goed herkenbaar aan de lange rechte stam met enkele horizontale takken. Grotere Ginkgo’s komen ook voor bij tempels in China en Japan.
Jonge bomen zijn piramidaal van vorm met regelmatige, afstaande asymmetrische takken en een open groeiwijze.
Oudere bomen hebben een ovaalvormige tot recht spreidende groeiwijze met soms onregelmatige takken en zij ontwikkelen enorme takken en stam. De kroon verbreedt als de Ginkgo ongeveer 100 jaar is. Hij wortelt diep.

Ginkgo in Japan (foto Hiroshi Takahashi)
 oude Ginkgo in Japan
foto © Hiroshi Takahashi
 De Ginkgo heeft lang- en kortloten die bijna haaks groeien. Een korte tak kan lang worden en het uiteinde van een lange tak kan vaak veranderen in een korte tak. Daarom hebben oudere bomen een onregelmatiger vorm.

De bladknoppen hebben een duidelijke vorm en bladlittekens. 
De bladeren groeien altenerend op de lange takken. Aan het einde van korte zijtakken groeien ze erg langzaam in clusters en produceren na een aantal jaren een lange twijg met verspreide bladeren. 

De kortloten produceren ook de zaden en pollen.

De stengels zijn geelbruin, lichtbruin of grijs, relatief glad en reflecteren iets in de winterzon. 

Top
De stam van oudere bomen kan omvangrijk zijn door secundaire groei. 
De Ginkgo kan een aantal verticale stammen vormen en een soort hangende uitwassen (chi chi) langs de stam en takken ontwikkelen. Deze kunnen in de grond wortelen en takkengroei vertonen (slapende vegetatieve knoppen) wat alleen bij de Ginkgo voorkomt.

De schors is lichtbruin tot bruinachtig grijs, meer bruin, met brede groeven en richels bij oudere bomen en heeft een kurkachtige structuur.
 
 

fallen leaves
Herfstbladeren
klik op plaatje voor vergroting

West-Honshu, Japan
700 jaar oude Ginkgo, West-Honshu, Japan
foto © Hiroshi Takahashi

 
.

Video
De bladknoppen zijn goed te zien.

.

HD-Video
Oudste Ginkgo buiten Azië in De Oude Hortus,
 Utrecht, Nederland. Meer info hier.

Hout
 

hout
klik op plaatje voor
vergroting en meer foto's
Zoals gezegd is de Ginkgo geen conifeer maar ook geen loofboom en neemt daarom een unieke positie in. Dit blijkt ook als we het hout door een microscoop bekijken: ontbreken van vaten in het xyleem, maar duidelijke aanwezigheid van tracheiden (ronder en minder aansluitend als bij de conifeer). 
Het hout heeft prachtige sterkristallen (drusen genaamd) bestaande uit calcium-oxalaat.
Top
Bladeren
 
 
Deze zijn zo uniek dat ze makkelijk zijn te herkennen.

De leerachtige bladeren bestaan uit een bladstengel en een waaiervormig blad: twee parallelle nerven verdelen zich vanaf de bladsteel voortdurend in tweeën (afbeelding klik hier) en raken elkaar maar zelden. 
De nerven zijn iets verhoogd waardoor een gegroefd patroon ontstaat (lijkt op aan elkaar gegroeide naalden).
Een verticale insnijding aan de bovenkant van het blad verdeelt het blad in twee delen. 

Aan dezelfde boom kan het blad meer lobben hebben, dit kan sterk variëren en verschilt ook per boom. Ook de diepte van de insnijding varieert.

Ginkgo bladeren in de regen  (foto Cor Kwant)
De kleur is grijsgroen tot geel- of donkergroen in de zomer en in de herfst verkleuren ze naar geel tot mooi goudgeel na een goede zomer. Bepaalde cultivars worden speciaal gekweekt voor deze prachtige goudgele herfstkleur.
De bladeren blijven tot laat in het seizoen aan de boom en vallen dan snel af, soms in één of een paar dagen en zelfs binnen 1 tot 2 uur! (videos)
Falling leaves
leaf formes

HD-video: Ginkgo bladeren in november 

butterfly on Ginkgo leaf (photo Cor Kwant)

De vorm van deze vlinder lijkt op die 
van het Ginkgo blad.


Tekeningen:
links - Le Ginkgo, Bernard Jeannel
onder - Atsuko Kato

leaf forms (drawing © Atsuko Kato)

Het extract van de gedroogde bladeren is populair in de alternatieve geneeskunde als voedingssupplement voor de toepassing bij kwalen betreffende de hersens, benen, ogen, het hart en de oren en wordt in Europa ook wel op recept voorgeschreven. Wetenschappelijke studies tonen aan dat een goed extract de bloedcirculatie en het geheugen kan verbeteren, alsmede bloedklontering en schade door vrije radicalen kan voorkomen en een verhoogd gevoel van welzijn bewerkstelligt.
Ook gebruikt als thee voor een aantal kwalen.
Meer hierover kunt u lezen op mijn Gebruik-pagina.
 
 

Bezoek mijn videokanaal op YouTube.
Top
Cultuur

De Ginkgo kan  temperaturen tussen ongeveer –30/40 tot +20/40 C (zones 3-9) verdragen. Kijk op mijn Waar-pagina voor landen en locaties waar Ginkgo’s groeien in de wereld.

Bijna elk arboretum of botanische tuin heeft één of meer Ginkgo’s. De mooiste exemplaren zijn te zien bij tempels in China, Japan en Korea. In China groeien ze ook in wouden en valleien op goed doorlatende zandige leemgrond. In bepaalde gebieden in China  bestaan ze nog in het wild. DNA-analyses (Zhao et al., 2019) hebben aangetoond dat  Ginkgo-populaties voorkomen in refugia in het zuidwesten, oosten en zuiden van China.
Meer info op mijn geschiedenis-pagina (Engels).

De Ginkgo kan heel lang leven, in China is de oudste Ginkgoboom ongeveer 3500 jaar oud.  Onderzoek (artikel van Li Wang et al., PNAS 2020, lit.page) toont aan dat de Ginkgoboom bijna onsterfelijk is, genen in het cambium bevatten geen programma voor senescentie (veroudering) of dood. Het vasculaire cambium in Ginkgo biloba kan de capaciteit voor continue groei meer dan 1000 jaar of zelfs millennia behouden. Oude bomen dragen net zoveel levensvatbare zaden, pollen en bladeren als jonge. Hoewel ze al 1000 jaar oud kunnen zijn lijkt het immuunsysteem in deze bomen op dat van een 20-jarige.
De lange levensduur is te danken aan ziekteresistentie-geassocieerde genen. Deze produceren beschermende chemicaliën om stress veroorzaakt door ziekten of andere omgevingsstressoren te bestrijden.
De meeste Ginkgobomen zullen waarschijnlijk niet sterven door ouderdom, maar door externe factoren.

De meeste Ginkgo’s bestaan als sierboom en er groeien exemplaren over bijna de hele wereld (zie mijn Waar-pagina).
In de USA, Europa, Japan en Korea kweekt men de boom intensief op plantages voor zijn gebruik als alternatief geneesmiddel.

De Ginkgo is een mooie en unieke boom om te planten bij speciale gelegenheden!
 
 

Ginkgo status Endangered IUCN
The Ginkgo is vermeld op de IUCN Red List of Endangered Plants. Hoewel de Ginkgo gekweekt en geplant wordt door de mens, is hij bedreigd en verlies aan biodiversiteit vormt een groot risico doordat vermeerdering voornamelijk plaatsvindt door stekken in plaats van met zaad, dit omdat de mens een voorkeur heeft voor manlijke bomen. 

 
Top
Het planten
 
Amsterdam, Cliostraat (photo Cor Kwant)

Cliostraat, Amsterdam 
ong. 17 bomen uit 1930

De Ginkgo heeft een voorkeur voor een zonnige plaats en vochtige, diepe en goed doorlatende grond, maar past zich makkelijk aan, dus hij groeit ook in arme grond, dichte grond, diverse zuurgraden, bij hitte, droogte, luchtvervuiling etc. 
Bemesting 1-2 maal per jaar.

De Ginkgo heeft een buitengewoon grote weerstand tegen ziektes, insectplagen, schimmels, vuur, luchtvervuiling en zelfs radioactieve straling. Daarom wordt hij veel toegepast als straatboom in steden, want hij hoeft nooit bespoten te worden met bestrijdingsmiddelen. 
Hij tolereert sneeuw- en ijsstormen en kan tegen de effecten van het broeikaseffect (verhoogd CO2).
Ook aangeplant in parken, landschappen en tuinen en hij kan dienen als schaduwboom (oudere boom), leiboom (foto's), heg, ‘klimplant’ etc. 
De groei is vrij langzaam. Wortelsysteem: zie foto's.

Plant in voor- of najaar. 
Jonge boompjes kunnen het beste aan 1 of 2 paaltjes gebonden worden om scheefgroei te voorkomen en dienen extra water te krijgen in droge perioden tot ze ongeveer 6 m zijn.
De jonge boom kan eventueel gesnoeid worden in het vroege voorjaar, oudere bomen niet snoeien.

HD-Video: Een van de oudste Ginkgobomen buiten Azië
(ong. 1750) in Geetbets, België


 
Top
Geslacht
De Ginkgoboom is tweehuizig. Het geslacht is moeilijk vast te stellen.
De pollen en knopjes (zaadbeginsels) groeien aan de kortloten tussen de bladbundels, soms op het blad (Ohatsuki).
Er groeien meestal veel zaden in
paren op steeltjes aan de 
zaden (foto: Cor Kwant)
vrouwelijke boom, elk bevat een eicel. Eerst zien ze er groen uit, later groengeel, dan oranje en bruin. Ze lijken op pruimen van ong. 2,5 cm (het zaad omhuld met een vleesachtige zaadhuid).
Pas na 20-35 jaar bloeien de manlijke en vrouwelijke boom voor het eerst.

De kleine groene katjes aan de manlijke boom bevatten het sperma en de bevruchting vindt plaats via het stuifmeel dat door de wind wordt verspreid. De eigenlijke bevruchting vindt later door het bewegende sperma aan de boom plaats.
Het zaad zelf heeft een zilverachtige weerschijn (‘zilveren abrikoos’).
De op de grond liggende wegrottende zaadhuid verspreidt een door ons westerlingen over het algemeen als onaangenaam ervaren geur (ranzige boter; zweetvoetenlucht), hoewel dit wel wat overdreven wordt en bovendien is dit slechts zo gedurende een korte periode waarbij regelmatig opruimen veel overlast kan voorkomen. Deze geur komt doordat er butaanzuur (boterzuur) in de zaadhuid voorkomt. In kleine hoeveelheden is dit zelfs een aantrekkelijke geur die ook in parfums voorkomt, in grote hoeveelheden werkt het als alarmstof (rottingsproces). Helaas is de vrouwelijke boom hierdoor minder populair en worden er vaak manlijke bomen aangeplant vooral in voetgangersgebieden. In Azië is het net andersom, de vrouwelijke boom heeft de voorkeur in verband met de zaden!
 

Vermeerdering kan behalve via zaad ook plaatsvinden door stekken of enten.
Lees meer hierover op mijn Vermeerderingspagina.
 

De zaden zijn reeds lang in gebruik in China als medicijn tegen astma, taaie slijmhoest, bronchitis, als spijsverteringsmiddel en tegen blaasproblemen etc.
Lees hierover meer op mijn Gebruikpagina.
 

Voor meer informatie over de boom en foto’s zie mijn Engelstalige pages.
 

herfstblad (foto: Cor Kwant)
Top
line

line

Bonsai

bonsai-l
De Ginkgo is een buitenbonsai die volle zon nodig heeft in ons klimaat. Jonge bomen hebben wat bescherming nodig in de zomer. Geef veel water en organische meststof in het groeiseizoen. Bescherm tegen vorst, hou hem tamelijk droog in de winter, maar laat de wortels nooit uitdrogen. 
De natuurlijke vorm is het beste. Liefst niet bedraden. Alleen snoeien om de vorm goed te houden, vermijd grote snoeiwonden.
In voor-en najaar de clusterbladeren terugknippen tot 2-3 bladeren. Snoei nieuwe takken terug tot 2-3 ogen bij de jonge boom. Hij mag getopt worden.
Jonge bomen (tot 10 jaar) elk jaar verpotten in het vroege voorjaar. Oudere bomen elke 2-3 jaar of alleen indien nodig. Goed doorlatende bonsaigrond gebruiken.

Lees meer hierover  op mijn speciale Bonsai pagina.
 

line

line
 
 

forum
blog

Abonneer u op gratis email updates van The Ginkgo Pages website en forum-blog. 
Vul hieronder uw emailadres
in en klik op subscribe:


Delivered by FeedBurner

follow me on Twitter
follow me on Twitter
Gastenboek
Top
Cultivars

Veel tuincentra verkopen de Ginkgo biloba. Speciale cultivars zijn te koop bij bepaalde kwekerijen o.a. te vinden via het tuinboek "De Plantenvinder" (uitg.Terra). Vaak is de Ginkgo ingedeeld bij de coniferen. Heeft u een geschikte plek, plant dan een vrouwelijke boom omdat die zo zeldzaam zijn en de Ginkgo zonder tussenkomst van de mens niet kan overleven als voornamelijk manlijke bomen worden geplant (zie ook mijn Links-page: Threatened plants).
Er zijn vele cultivars voor elke plek, ruimte en smaak.

Voorbeelden van cultivars op mijn Engelstalige Tree-pagina.
 
 

Ginkgo zaden (foto Cor Kwant)
zaden

follow me on Twitter
follow me on Twitter
Bookmark and Share
BLOG - FORUM:
Loading...

Top

ginkgopages

©  Cor Kwant 
Copyright informatie

Samenvatting van The Ginkgo Pages (Engelse versie).